सञ्जयको सगरमाथा अनुभव

बाउबाजेले आर्शिवाद दिँदा शिखर चुम्ने भएस भन्छन् । धेरैको जीवनमा यस्ता आर्शिवादले खास अर्थ नराख्न सक्छ । तर, सञ्जय पण्डितको बाल मस्तिष्कमा बडाले दिने गरेको त्यो आर्शिवादले गहिरो छाप पार्यो । विश्वकै सर्वोच्च शिखर सगरमाथा चढ्ने लक्ष्य बनाउन प्रेरित गर्यो ।

उनी त्यही लक्ष्य पूरा गर्न ५ वर्षअघि प्युठान बिजुवारबाट काठमाडौं झरे । स्वर्गद्वारीबाट सगरमाथा चढ्ने लक्ष्यसहित राजधानी आइपुगेका सञ्जयले यसै महिना सगरमाथा चढ्ने सफलता पाए। सगरमाथाको उचार्इं जित्ने उनको लक्ष्य सहजै पूरा भएको होइन। दोस्रो प्रयासमा उनले जोखिमपूर्ण लक्ष्य हासिल गरेका हुन्।

सञ्जयको परिचय यसअघि अल्ट्रा धावकका रूपमा थियो । प्रतिस्पर्धात्मक एथलेटिक्ससँग खास साइनो नभए पनि अल्ट्रा दौड मार्फत जोखिमपूर्ण खेलकुदमा उनको नाम चिनिएको थियो । सगरमाथाको सफल आरोहणपछि उनको परिचय आरोहीमा पनि थपिएको छ। नेपाली खेलकुदमै सगरमाथा चढ्ने उनी दोस्रो हुन् । यसअघि फुटबल तथा एथलेटिक्सका खेलाडी रहिसकेका साइक्लिङ संघका अध्यक्ष छिमी उर्केन गुरुङले ४८ वर्षको उमेरमा सगरमाथाको शिखर टेकेका थिए ।

'१०औं सागमा स्वर्ण पदक जितेर फर्किंदा राजेन्द्र भण्डारीलाई नगरपरिक्रमा गराइएको थियो । त्यसले मलाई धावक बन्न प्रेरणा मिलेको हो,' सञ्जय सम्झन्छन्, 'पछि अरुभन्दा भिन्न गर्ने सोच आयो । अल्ट्रा रेसमा जोड दिएँ । छोटो समयमा अल्ट्रा धावकमा चिनिएँ। अल्ट्रा रेसको सफलताले अझ नयाँ गर्ने सोचस्वरुप सगरमाथा चढ्ने लक्ष्य बन्यो ।' सगरमाथा चढ्न जाँदैछु भन्दा उनलाई धेरैले हावादारी भनेर उल्याए।

'पागल हुने भइस्' भनेर धेरै परिचितले हाँसो गरेको सम्झना पनि उनमा ताजा छ । गत वर्ष शिखरमा पुग्न असफल भएर फर्किदा आलोचकको मुख अझै चलेको थियो। 'तर मलाई सक्छु भन्ने आत्मविश्वास थियो। आज सफल भएको छु,' यसअघि नै किलर माउन्टेनका नामले चिनिने मनास्लु, आइल्यान्ड पिक र छुकुग्री हिमालमा सफल आरोहण गरेका उनले भने, 'त्यसको अनुभवले मलाई सगरमाथा चढ्ने आत्मविश्वास दियो।' गत वर्ष उनी ८ हजार ६ सय ८५ मिटरसम्म पुगेर पनि अक्सिजनको समस्याका कारण फर्किनुपरेको थियो।

त्यो बेला उनलाई अक्सिजनको कमीका साथै ढुंगा ठोक्किएर चोट पनि लागेको थियो। यसपालि पनि सगरमाथा शिखरमा पुग्न करिब २५ मिटर बाँकी रहँदा उनले पुरानै समस्या सामना गर्नुपर्यो। अक्सिजनले काम गर्न छाडेपछि सञ्जयले निकै तनाब बेहोरे। सहयोगी कर्मा शेर्पाले अक्सिजन दिएर आफूलाई शिखरमा पुर्या।एको बताउँछन् उनी। अर्का सहयोगी छेपाल शेर्पाले पनि हौसला दिए। करिब १५ मिनेट सगरमाथाको शिखरमा बिताउँदा सञ्जयले राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्लगायत आफूलाई आर्थिक सहयोग गर्ने संस्थाहरूको झन्डा फहर्याइरहे।

शनिबार नागरिकसँग भेटिँदा थकित भए पनि उनमा छुट्टै उत्साह थियो। अनुहारमा ताजगी र फूर्ति थियो। हिउँले खाएका खुट्टा देखाउँदै उनी सगरमाथा चढ्नुलाई जीवनकै सबैभन्दा ठूलो उपलब्धिका रूपमा अर्थ्याउँदै थिए। हिउँले डढेर कालो भएको अनुहार सामान्य हुने क्रममा थियो। चोट छोप्न खुट्टामा अझै सेतो पट्टि देखिन्थ्यो। 'सगरमाथा चढ्नु सामान्य होइन, खेलकुदमा लागेकाले पदक जित्न सक्छन्।

तर, सगरमाथा चढ्न गाह्रो छ,' उनले सन्तुष्टि पोखे, 'मैले त्यो गाह्रो काम पूरा गरेँ।' 'शिखरमा पुग्दा विश्वलाई आफूले हेरिरहेको अनुभव भयो। त्यो बेला मैले स्वर्ग पुगेको अनुभूति गरेँ,' उनले अनुभव सुनाए।  २४ वर्षे सञ्जयले अहिलेसम्म २ हजार २ सय १० किलोमिटर अल्ट्रा रेस पूरा गरिसकेका छन्। प्युठानको स्वर्गदारीदेखि काठमाडौं, काठमाडौं–गोर्खा, काठमाडौं–खासा, काठमाडौं–रसुवा, जिरी–काठमाडौं, दाङ–बाग्लुड उनले पूरा गरेका मुख्य रेस हुन्। उनले जन्मभूमि स्वर्गद्वारीको प्रचार गर्ने उद्देश्यले अल्ट्रा रेस थालेको बताए।

यसका लागि स्वर्गद्वारीदेखि सगरमाथासम्म शान्तियात्रा गर्ने योजना बनाइसकेका छन्। प्रतिस्पर्धात्मक दौडमा सञ्जयले क्षेत्रीयस्तरको एथलेटिक्समा पदक जितेका छन्। राष्ट्रियस्तरमा गुमनाम धावकलाई प्रतिस्पर्धाबाट डराउने आरोप लाग्ने गरेको छ। कान्तिपुर इन्टरनेसनल कलेजमा एमबिए पढ्दै गरेका उनको अठोट छ, 'मलाई यो आरोप लगाउने गरिएको छ। म भर्खर २४ वर्षको भएँ, अझै धेरै वर्ष दौडन सक्छु।

चाँडै राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेलेर त्यस्ता आरोपलाई गलत सावित गर्नेछु।' आफूलाई सधैँ नयाँ गर्न खोज्ने व्यक्तिमा व्याख्या गर्न रुचाउने उनको सगरमाथा पछि अर्को नयाँ लक्ष्य बनिसकेको छ, विश्वको सात महादेशको उच्च शिखर चढ्ने। उनी भन्छन्, 'सगरमाथा चढिसकेकाले मलाई अब सबै महादेशको उच्च हिमाल चढ्न अप्ठेरो हँुदैन।' सगरमाथाबाट सञ्जय जीवनको सबैभन्दा खुसीको स्मरणसँगै कहिल्यै बिर्सन नसक्ने दुःखद घटनाको साक्षी पनि बनेर फर्कनुपर्योस।

आफूलाई सगरमाथा चढ्न सघाउने गाइड लोप्साङ शेर्पालाई सञ्जयले सदाका लागि गुमाए। क्याम्प–४ मा सामान पुर्या‍एर फर्कंदा उनको मृत्यु भयो । 'ऊ २५ वर्षका थिए, २ हप्ता सँगै रहँदा उनी मेरो आत्मीय भइसकेका थिए। म अल्ट्रा धावक भएको थाहा पाएपछि उसले मलाई एकै महिनामा दुईपटक सगरमाथा चढ्न सघाउने वाचा गरेका थिए। 'त्यो पूरा नभएकोमा मलाई कुनै दुःख छैन। तर आफ्नो आत्मीय मित्र गुमाउनुको पीडाले मलाई जीवनभर पछ्याउने छ,' यसो भनिरहँदा केहीबेरअघिको उत्साह र विजयीभाव सञ्जयको मुहारबाट गायब भइसकेको थियो। नागरिक दैनिकबाट